رونمایی طراحی پیچیده غرب برای ناکام ماندن ایران در توافق نهایی روی آنتن زنده + آمار و نمودار

 برنامه ثریا چهارشنبه شب گذشته با موضوع "بررسی ابعاد و ساختار تحریم ها به ویژه در یکسال گذشته" به روی آنتن شبکه 1 سیما رفت.

در این برنامه برای اولین بار جزئیات تحریم های اعمال شده بر علیه کشورمان در 30 سال گذشته زیر ذره بین قرار گفت و پشت پرده های تعهدات غربی ها در توافق ژنو مورد بررسی قرار گفت.

فواد ایزدی عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران و مسعود براتی مدیرگروه دیپلماسی شبکه کانون های تفکر ایران و افشین میرزایی از پژوهشگران حوزه تحریم به عنوان میهمان در برنامه چهارشنبه شب ثریا حضور یافتند.

در برابر انجام خواسته های آمریکا بخش کوچکی از دارایی های خودمان برگردانده شد

فواد ایزدی عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران با بیان اینکه 104 مرکز پژوهشی در آمریکا به صورت تخصصی در حوزه ایران فعالیت می کنند اظهار کرد: نتیجه این پژوهش ها این است که نقاط ضعف ایران شناخته می شود و بر اساس آن تحریم ها را تعیین می کنند و تبعات آن را می سنجند.

ایزدی در این باره افزود: دادن بخشی از پول های بلوکه شده به ایران موضوعی بود که از سوی این مراکز مطرح شد و در اولین گام از مذاکرات مقرر شد 4 میلیون دلار از 100 میلیارد دلار پول بلوکه شده به ایران بازگردد.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به مواضع آمریکا در مذاکرات عنوان کرد: زمانی که بحث مذاکرات مطرح شد آمریکایی ها با این سوال مواجه شدند که اگر ایران قدم هایی را که خواستیم برداشت چه چیزی را در ازای آن باید بدهیم و درنهایت بازگرداندن بخش کوچکی از اموال بلوکه شده در دستور کار قرار گرفت.

 

از دفاع مقدس و فتنه 88 عبور کردیم ولی جنگ اقتصادی را نشناخته ایم

در ادامه مسعود براتی مدیرگروه دیپلماسی شبکه کانون های تفکر ایران با بیان اینکه 2 نگاه جدی افراط و تفریطی نسبت به تحریم ها وجود دارد اظهار داشت: نگاه تفریطی به این موضوع این بود که تحریم ها را کاغذ پاره می دانست و آنها را بدون تاثیر قلمداد کرد و نگاه افراطی این است که همه مسائل کشور و هر تحولی را منوط به  تحریم ها می داند.

براتی با اشاره به اهمیت شناخت تحریم ها عنوان کرد: ما در جنگ اقتصادی به سر می بریم و قدم اول آن است که این جنگ و معادلات حاکم برآن را خوب بشناسیم. ایران جنگ سخت (دفاع مقدس) و جنگ نرم (فتنه 88) را تجربه کرد اما جنس تحریم ها جنگ اقتصادی است و بر ما واجب است این جنگ نیمه سخت را بشناسیم چرا که با قدرت سخت نمی توان پاسخ یک حرکت نیمه سخت را داد.

وی همچنین ضمن اشاره به بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم شناخت ابراز و سلاح ‎های در دست دشمنان، خاطر نشان کرد: باید سناریوی کلان دشمن را در نظر بگیریم چرا که صرفا تمرکز روی ابزار پاسخگو نخواهد بود. سناریوی کلان دشمن به ویژه آمریکا افزایش فشار بر هزینه های زندگی مردم است.

وی ادامه داد دشمن در چالش های بعد از انقلاب متوجه شد که اصل قضیه، مردم انقلابی ایران هستند و با حضور آنها در صحنه دشمن نمی تواند سناریوی خود را پیش ببرد.

براتی در همین زمینه، عنوان کرد: با این تجربه دشمن فهمیده است بر جدایی مردم از نظام تمرکز کند و به دلیل ضعف های اقتصادی داخل کشور بحث تحریم ها مساله جدی برای به هدف رسیدن دشمن به شمار می رود.

اتاق فرماندهی تحریم ها در آمریکا کجاست؟

مدیرگروه دیپلماسی شبکه کانون های تفکر ایران با بیان اینکه واقعا فضا فضای جنگ است و اتاق های فرماندهی با برنامه ریزی اهداف خود را پیش می برند، تصریح کرد: در آمریکا 3 سازمان اصلی سازمان سیا، وزارت امور خارجه که تقریبا جمع کننده اطلاعات هستند و وزرات خزانه داری اعمال تحریم ها و حفظ  آنها را به عهده دارد و ذیل این اداره کنترل دارایی های خارجی است و اصلی ترین فرد که تحریم ها را دنبال می کند "دیوید کوهِن" مسئول این اداره است.

وی در ادامه، گفت: در این سیستم شبکه اجرایی و دارایی مالی وجود دارد که ماموریت آن شناخت جرائم مالی در سطح جهان است و گروه ویژه اقدامات مالی که کار ویژه آن اعمال تنببهات است.

براتی با اشاره به ساختمان تحریم ها عنوان کرد: این ساختان 2 ستون اصلی دارد اول تحریم های بانکی و دوم تحریم های نفتی.

 

 

وی ادامه داد این پایه ها بر شالوده ای بنا شدند که مربوط به ضعف ها و وابستگی درون کشور ماست و در جنگ اقتصادی دشمن به دنبال فایده بیشتر از مواردی است که هزینه کمتری را در بر دارد و هر جا بتوانیم این معادله را به هم بزنیم دشمن از آن حوزه خارج خواهد شد مثل تحریم بنزین.

تحریم های بانکی علیه کشورمان با تحریم بانک سپه آغاز شد

این کارشناس مسائل سیاسی با بیان این مطلب که تحریم های بانکی از سال 1385 آغاز شدند اظهار کرد: آمریکا در اینجا یک تغییر تاکتیک نسبت به تحریم های گذشته خود نشان داد و به سمت تحریم های بانکی رفت و ما این تغییر تاکتیک را درک نکردیم و سعی کردیم با دور زدن تحریم ها مقابله کنیم که آن چنان که باید جواب نداد.

وی با اشاره به این مطلب که شروع تحریم های بانکی با تحریم بانک سپه توسط وزارت خزانه داری آمریکا طبق قانون وطن پرستی این کشور بود، یاداور شد: وزارت خزانه داری آمریکا برای بانک هایی که در اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی هستند محدودیت ایجاد می کند از جمله این تحریم ها تحریم بانک سپه در بهمن 85 توسط آمریکا در شورای امینت بود که با صدور قطعنامه 1747 و چند ماه بعد توسط اتحادیه اروپا صورت گرفت.

براتی تصریح کرد: وقتی یک بانک تحریم می شود نمی تواند طرف حساب تعاملات دلاری و یورویی متناسب با تحریم قرار بگیرد و دارایی هایش در کشور هایی که عامل تحریم بودند بلوکه شده و تعامل با آن بانک به جرم تبدیل می شود بعد از بانک سپه بانک ملی و بانک صادرات در لیست تحریم ها قرار گرفتند.

به خاطر استفاده از دلار تحت فشار قرار گرفتیم

این کارشناس مسائل سیاسی با بیان اینکه دشمن از نقطه ای به دنبال شروع تحریم بانکی علیه ایران بود خاطر نشان کرد: مهم ترین بخشِ تحریمِ بانکی تحریم بانک مرکزی است که جایگاه ویژه ای در مدیریت اقتصاد کشور دارد در 31 دسامبر 2011 اوباما این تحریم علیه ایران را امضا کرد بانک مرکزی ما به دلیل اینکه برخی از کارهای بانک های تحریم شده را انجام می داد به یک نهاد پولشو متهم می شود و ذیل تحریم ها از جمله توسط اتحادیه اروپا قرار می گیرد.

وی در این باره افزود: نتیجه این تحریم ها این بود که دسترسی ما به منابع ارزی و یورویی در خارج از کشور محدود می شود و از آنجایی که اقتصاد ما وابسته به فروش نفت است پول نفت به حساب بانک مرکزی واریز شده و از آنجا به حساب های داخل ایران واریز می شود.

مدیرگروه دیپلماسی شبکه کانون های تفکر ایران با بیان اینکه سوئیس بستر تبادل اطلاعات بین بانکی است عنوان کرد: با اینکه این نهاد غیر دولتی ذیل قوانین بلژیک تاسیس شده است اما با توجه به فشارهای زیاد آمریکا و اروپا به این شرکت، این شرکت خدمات به بانک‌های ایران را قطع کرد.

براتی ضمن عنوان این مطلب که در یک سال اخیر با قوانین جدید که آمریکا برای ایران گذاشت این اختیار را به وزارت خزانه داری خود داد که بانک های غیر آمریکایی را هم تحت فشار قرار دهد، افزود: حتی بعد از توافقات اخیر، بانک های خارجی به شدت تحت فشار آمریکا قرار می گیرند و مهم ترین آن بانک پاریباس فرانسه بود که تیرماه  سال جاری 9/8 میلیار دلار جریمه شد .

وی در ادامه بیان داشت: این جریمه ها برای این بانک ها انقدر مهم بوده که بلا استثنا همه جریمه های خود را پرداخت می کنند و بعضی ها حاظر بودند به جای اینکه علیه شان حکم صادر شود مصالحه کنند و آنچه که این بانک ها را به هم وصل می کند استفاده از دلار است چرا که دلار ارز اصلی کشور آمریکاست و قوانین سختگیرانه ای را بر کسانی که می خواهند از آن استفاده کند اعمال می کند.

براتی با اشاره به اینکه عمده فروش نفت ایران در گذشته به دلار صورت میگرفته است، اذعان داشت: در آن دوران تمام تعاملات ما با دلار بود و منابع ارزی خود را بیرون از کشور نگهداری می کردیم.

اگر از قبل اقدام پدافندی داشتیم آمریکا ناکام می ماند

وی همچنین با بیان اینکه اگر قبل از این ها اقدام پدافندی انجام می دادیم و از طریق منابع ارزشمند این پول ها را به داخل منتقل می کردیم شناسایی کمتر اتفاق می افتاد و ایجاد هزینه برای آمریکا بیشتر می شد، خاطرنشان کرد: درحال حاضر اگر بانکی منافعی در آمریکا نداشته باشد می تواند با ایران کار کند.

وی در خصوص ماهیت ساختاری تحریم‎های اعمال شده به جمهوری اسلامی ایران نیز،یادآورشد: شالوده این تحریم ها بر پایه ضعف های اقتصادی و زیر ساخت های حقوقی بنا شده است چرا که آمریکا از سال 1996 یک تجربه تحریم داشت که در عمل موفق نبود و تلاش کرد زیرساخت های حقوقی خود را گسترش دهد و پشتوانه حقوقی خود را تامین کند که باید گفت در تحریم های جدید موفق به این انجام این هدفش شده است.

براتی در ادامه عنوان کرد: جو رسانه ای آمریکا بسیار فعال است و در کنارآن گروه هایی مثل اتحاد علیه ایران هسته ای فعالیت می کنند و قطع شدن خدمات سوئیس به واسطه شروع فعالیت این گروه و ایجاد جو رسانه ای بود.

آیا قوه مجریه آمریکا قادر است تحریم های کنگره را تعلیق کند؟

در بخش دیگر برنامه ثریا فواد ایزدی عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران با اشاره به اهمیت آینده تحریم ها و اینکه احتمال توافق در مذاکرات اظهار کرد: اگر به توافق برسیم به دغدغه های طرف مقابل توجه شده است و این زمانی برای ما معنا پیدا می کند که طرف مقابل هم به دغدغه های ما توجه کند و برد ما در نهایت برداشته شدن همین تحریم هاست.

این عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران با بیان اینکه طرف مذاکرات ما قوه مجریه آمریکا و "جان کری" است عنوان کرد: سوال این است که اگر در این مذاکرات به توافق برسیم در نهایت قوه مجریه آمریکا قادر به لغو این تحریم های بانکی است یا خیر؟ پاسخ این است که تحریم های اخیر، تحریم های بانکی نفتی هستند تحریم نفتی یعنی فروش نفت کشور نصف شده و تحریم بانکی هم به این معنی است که نفتی که به فروش می رسد پولش به داخل کشور نمی آید .

فواد ایزدی با اشار به تصویب تحریم ها در کنگره آمریکا تصریح کرد: تحریم های رئیس جمهور آمریکا تحریم های اصلی نیست بلکه تحریم های اصلی آنهایی است که در کنگره به تصویب رسیده است و اصلا رئیس جمهور و نمایندگانش که ما با آنها مذاکره می کنیم توانایی لغو تحریم های اصلی را ندارند.

اگر به توافق کامل هم برسیم فقط چند درصد کوچک از کم اثر ترین تحریم ها لغو خواهد شد

وی در ادامه افود باز سوال مطرح شده این است که بر اساس ساختار سیاسی آمریکا و روابط بین کنگره و قوه مجریه آیا دولت می تواند به یک توافق با ایران برسد و تحریم هایی که توسط کنگره به تصویب رسیده است لغو شود؟

وی با اشاره صفحه 4 توافق ژنو خاطر نشان کرد : در این توافق آمده است که در نهایت تحریم های هسته ای لغو شود سوال دیگری که مطرح می شود این است که تحریم های اصلی نفتی و بانکی فقط به خاطر مسائل هسته ای ایران ایجاد شده است یا دلایل دیگری هم وجود دارد؟ اگر به خاطر بحث هسته ای باشد که با بسته شدن پرونده هسته ای قاعدتا تحریم ها هم باید لغو شوند.

 

این فعال سیاسی درادامه تصریح کرد: گروه بحران های بین الملل جدولی را تولید کرده و 2 لیست ارائه داده است لیست اول دستورهای اجرایی رئیس جمهور و لیست دوم تحریم های کنگره است ستون اول این لیست در ارتباط با مباحث اشاعه سلاح های کشتار جمعی بوده که یکی از آنها بحث هسته ای و بحث شیمیایی است و ستون دوم مربوط به بحث تروریسم و ستون سوم مربوط به حقوق بشر و ستون چهارم مربوط به بقیه موارد است.

 

وی دراین باره اذعان داشت: از میان این تحریم ها تنها  2 مورد مربوط به هسته ای است واز لیست تحریم های تصویب شده توسط کنگره تنها 3 مورد مربوط به عدم اشاعه سلاح های کشتار جمعی است که هر 3 مورد را جزء تحریم های کم تاثیر قرار داده اند.

وی نتیجه گیری کرد با این حساب حتی در صورت اینکه ما به توافق کامل هم برسیم فقط چند درصد کوچک از کم اثر ترین تحریم ها لغو خواهد شد.

بعد از سال 88 تحریم ها رنگ و بوی دیگری گرفت

مسعود براتی نیز در ادامه به مساله تحریم های حقوق بشری اشاره کرد و گفت: در ابتدا آمریکا به این موضوع توجه چندانی نداشت و فقط توجهات از جانب اتحادیه اروپا صورت گرفته بود  و در سال 88 توجه آمریکا به این موضوع جلب شد و کارشناسان معتقدند فتنه موجب شد تا تحریم های جدی تر پیگیری شوند.

فواد ایزدی در ادامه با اشاره به جریان فتنه اظهار کرد: در آن سال طرف آمریکایی به این موضوع پی برد که ایران در حال قدرتمند شدن است و قرار نیست برنامه هسته ای خود را متوقف کند و داشت به سوی تعامل با ایران گام برمی داشت و به این نتیجه رسیده بود که تحریم ها تاثیر نداشته است.

وی ادامه داد قبل از انتخابات 88 آمریکا در مورد ایران به نتیجه ای مشابه با کشور کوبا رسیده بود که اوباما رسما در مورد کوبا اعلام کرد رفتار 50 ساله مان نتیجه نداده است ولی در نهایت مدیریت تظاهرات خیابانی توسط فرد بازنده در انتخابات نظر طرف مقابل را عوض کرد.

وی با اسم بردن از چند کارشناس برجسته امریکایی تصریح کرد: همگی اینان بعد از انتخابات رسما مقاله نوشتند و گفتند ما از نظرات گذشته مان در مورد نتیجه ندادن رفتارهای مان در ایران برگشته ایم و باید به رفتارمان ادامه دهیم.

شرمن رسما اعلام کرد به تیم مذاکره کننده ایران گفته هیچ تحریم بانکی و نفتی لغو نخواهد شد

عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران به متن پاورپوینت که مربوط به 3 اکتبر 2013 بود اشاره کرد و گفت: حدود یک ماه و نیم قبل از توافق ژنو این سوال از خانم شرمن پرسیده می شود که با توجه به تحریم هایی که نوشته شده است نه تنها ایران باید فعالیت های هسته ای خود را متوقف کند بلکه باید به مسائل حقوق بشر توجه کند و شما نمی توانید تحریم را متوقف یا لغو کنید مگر اینکه به هر 3 مورد توجه شود پاسخ خانم شرمن به این امر این بود که ما با ایرانیان شفاف بودیم و درباره برنامه هسته ای آنها و تحریم های مربوط به آن صحبت می کنیم و تحریم های بانکی و نفتی حال حاضر مربوط به بحث حقوق بشر و مباحث تروریستی آنهاست که هنوز روی میز است.

این فعال سیاسی در ادامه، گفت: خانم شرمن در ادامه این مطلب گفتند که ایران نباید مرزهای خود را به هم بریزد یعنی در امور کشورهای همسایه مثل سوریه دخالت داشته باشد.

وی با اشاره به بحث مطرح شده توسط "کورکر" که مواضع حصمانه ای نسبت به ایران در کنگره دارد و با توجه به نتایج انتخابات جدید رئیس کمیته سیاست خارجی خواهد شد در جولای 2014 خطاب به رئیس جمهور آمریکا خاطر نشان کرد: وی رسما به اوباما گفته است اگر توافقی با ایران داشته باشید که مورد تصویب کنگره نباشد در نهایت بودجه آن دفتر در وزارت امور خارجه متوقف خواهد شد.

دکتر ایزدی ادامه داد این تفاوت سیستم سیاسی آمریکا با کل کشورهای دیگر است.

83 سناتور از 100 سناتور نامه نوشته اند که پذیرفتن غنی سازی در ایران هم در توافق نباید باشد

ایزدی تصریح کرد: در کنگره 83 سناتور از 100 سناتور نامه به اوباما را امضا کردند و در این متن آمده است که "ایران نباید حق غنی سازی داشته باشد".

وی ادامه داد در واقع یک بحث ساخت سلاح هسته ای مطرح است و یک بحث توانمندی ساخت سلاح هسته ای مطرح است. برخی معتقدند که اگر ایران به سمت ساخت بمب هسته ای رفت باید متوقف شود و آنهایی که توانمندی ساخت سلاح را مطرح می کنند معتقدند که ایران هیچ راهی برای ساخت این سلاح نباید داشته باشد و غنی سازی هم برای آنها ایجاد مشکل می کند.

در ادامه برنامه ثریا مسعود براتی مدیرگروه دیپلماسی شبکه کانون های تفکر ایران با بیان این مطلب که ساختمان این تحریم ها چگونه ویران می شود اظهار کرد: همچنان 2 ستون تحریم های بانکی و نفتی به قوت خود پابرجا هستند و تحریم هایی مثل تحریم های هواپیمایی مربوط به گذشته است.

در صورت توافق هم ساختمان تحریم کماکان پابرجا خواهد ماند

مدیرگروه دیپلماسی شبکه کانون های تفکر ایران با اشاره به تسخیر لانه جاسوسی بعد از انقلاب عنوان کرد: یکی از تحریم های اعمال شده از همان زمان قطع ارتباط شرکت های آمریکایی با ایران برای تعاملات اقتصادی بود.

وی ادامه داد با توجه به مشکلات در صنعت هواپیمایی بوئینگ و ایرباس از هواپیماهای مهم هستند و با سختی این نیازها را برطرف می کردیم.

وی با بیان اینکه تاکتیک تحریم گذشته تحریم تجاری بود تصریح کرد: این تحریم قابل دور زدن و ردیابی آن سخت بود اما تحریم های جدی همین تحریم های بانکی و بعد نفتی بودند که امکان دور زدن در آن ها وجود ندارد بنابراین اگر مذاکرات به نتیجه برسد ستون تحریم ها سست خواهد شد و اگر تحریم های نفتی و بانکی بماند ساختمان تحریم ها به قوت خود پابرجا خواهد ماند.

این کارشناس ارشد روابط بین الملل تاکید کرد: اگر بتوانیم نیاز به واردات خود را کم کنیم و نقاط ضعف خود را پوشش دهیم این تحریم ها کم اثر تر خواهند شد نمونه بارز آن بنزین است.

با وابستگی مجدد در بنزین برای آمریکایی ها دندان طمع ایجاد کرده ایم

وی با اشاره به ستون تحریم های نفتی عنوان کرد: 3 گام در تحریم های نفتی وجود دارد 1- تمرکز بر تولید نفت ایران و کاهش تولید 2- تمرکز بر کاهش فروش و کانالیزه کردن فروش نفت 3- عدم دسترسی به منابع حاصله.

وی افزود: درگام اول که کاهش تولید نفت است 2 موضوع جدی مطرح است (این قانون به سال 1996 برمی گردد) با این قانون می خواهند که ما در حوزه تولید نفت پیشرفت نداشته باشیم و آمریکا برای اولین بار قانون گذاری کرد که نه شرکت های آمریکایی و نه هیچ کشور دیگری نمی تواند بیشتر 20 میلیون دلار نفت در ایران سرمایه گذاری کند.

با رفتار

براتی در ادامه یادآور شد: این عدد در صنعت نفت عدد بزرگی نیست ولی کشورهای اروپایی از این قانون متضرر می شدند لذا چالش حقوقی بین آمریکا و اروپا ایجاد شد و در نتیجه آمریکا از اعمال قانون صرف نظر کرد. وی در ادامه گفت نکته جالب این است که آمریکا این قانون را در فضای حقوقی حفظ کرد یعنی این قانون با اینکه اجرا نشد اما در دو دوره 5 ساله تمدید شد و در سال 2010 با قانون جامعه تحریم ایران ادغام شد دلیل وضع این قانون هم حمایت از گروه های جهادی یا به اصطلاح آنها حمایت از تروریسم بود.

مدیرگروه دیپلماسی شبکه کانون های تفکر ایران به قانون جامع تحریم ها علیه ایران اشاره کرد و گفت: در این قانون بر اساس استراتژی آمریکا در توسعه تحریم ها هم جلو می آید و هم عمق آنها را بیشتر می کند و این ادعای آمریکا جالب است که ادعا می کند تحریم های هوشمندانه اعمال می کند و اگر تدابیر داخلی در زمینه بنزین نبود الان پاشنه آشیلی برای کشور محسوب می شد و در شرایط کنونی اگر وابستگی ما به واردات بنزین بیشتر شود می تواند به دندان طمعی برای دشمنان تبدیل شود.

برای خارج کردن کامل ایران از بازار نفت برنامه ریزی کرده اند

وی در این باره افزود: قانون بعدی دستور اجرایی 13590 بود که بعد در قانون کاهش تهدید ایران ادغام شد خرید نفت ایران از 20 میلیون دلار به 5 میلیون دلار رسید.

براتی با اشاره به موضوع کاهش فروش نفت خاطر نشان کرد: در بخش فروش از 4/2 میلیون بشکه به حدود 1 میلیون بشکه رسیده ایم و علاوه بر کاهش مشتری نفت ما از 18 کشور به 6 کشور رسید و این یک امکان خوب برای نظارت آمریکا در دیگر کشورها ایجاد می کند.

این فعال سیاسی در ادامه تصریح کرد: در بخشی دیگر از قانون  تحریم بانک مرکزی کاهش صادرات نفت ایران مطرح شد. وی در توضیح این قانون گفت طبق این قانون کشورهایی که می توانند به طور کامل ارتباط خود را قطع می کنند و کشورهایی که نمی توانند هر 6 ماه یکبار 20 درصد از وارادت نفت ایران به کشور خود را کم می کنند و آمریکا کشورهایی را که بخواهند خارج از این قانون عمل کنند را به تحریم بانک مرکزی آنها تهدید کرده است و قبل از توافق ژنو وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد که ایران تا سال 2015 می تواند در بازار نفت نباشد.

وی در ادامه به تحریم نفت توسط اتحادیه اروپا اشاره کرد و گفت: بر اساس این قانون اتحادیه اروپا اعلام کرد تا تابستان 91 خریدی از ایران انجام نخواهیم داد.

مدیرگروه دیپلماسی شبکه کانون های تفکر ایران تصریح کرد: موضوع بعدی در تحریم ها عدم دسترسی ایران به پول فروش نفت است که بخشی از آن با تحریم بانک مرکزی اتفاق افتاد چون قبلا با دلار نفت را می فروختیم ولی بعد کمی به سمت یورو حرکت کردیم و درمقطعی از تبدیل پول نفت به طلا استفاده کردیم و واردات طلا به کشور افزایش یافت اما بعد آمریکا طلا و تمام فلزات گرانبها را تحریم کرد و نتوانستیم از پول فروش نفت به راحتی استفاده کنیم.

 

این برنامه در بخش دوم خود با حضور مهندس افشین میرزایی، سرپرست یک تیم پژوهشی در حوزه اقتصاد تحریم، به موضوع «بررسی تعهدات 1+5 در توافق ژنو» پرداخت.

میرزایی در ابتدای صحبت‌های خود، نمایی کلی از حوزه هایی که قرار بود تحریم آنها بر اساس توافق ژنو برداشته شوند، ارائه کرد، و در ادامه به بررسی سرنوشت دقیق تک تک این موارد (9 مورد ذکر شده در توافق نامه) پرداخت.

سرنوشت تحریم‌های صنعت هواپیمایی با توجه به تبلیغاتی که روی برداشته شدن آنها صورت گرفته بود، اولین حوزه ای بود که مورد بررسی قرار گرفت.

پرداختن به تنها یک حوزه از چهار حوزه اصلی تحریم صنعت هواپیمایی در توافق ژنو

مهندس میرزایی با اشاره به غیرقانونی بودن تحریم صنعت هواپیمایی طبق کنوانسیون های بین اللملی، گفت: «تحریم فروش هواپیما به ایران»، «تحریم تامین و تجهیز قطعات»، «تحریم سوختگیری هواپیما» و «تحریم شرکت‌های هواپیمایی و هواپیماها»، چهار تحریم عمده در این حوزه هستند، که با توجه به بند مربوط به بخش هواپیمایی در متن توافق ژنو، مشخص می‌شود که تنها بخش «تامین و تجهیزات قطعات» مورد بحث قرار گرفته است و آن هم قطعاتی که مربوط به ایمنی پرواز هستند. و توافق ژنو به سه حوزه دیگر تحریم هواپیمایی اساساً ورودی نکرده است.

وی افزود: نکته جالب توجه اینجاست که تامین قطعات مربوط به ایمنی پرواز طبق متون رسمی دولت آمریکا (ITSR 2012)  اصولاً جزء تحریم‌ها آمریکا نبوده‌اند.

 

 

 

شرط و شروط بسیار آمریکایی ها برای همین امتیاز اندک

کارشناس حوزه اقتصاد تحریم در ادامه به ذکر شروطی که برای استفاده از همین امتیاز از طرف آمریکایی ها در توافق ژنو در نظر گرفته شده بود پرداخت. عدم انجام تعمیرات اساسی و محدود بودن تعمیرات به قطعات ایمنی پرواز، محدود بودن به هواپیماهای غیرنظامی (حتی مجاز نبودن تعمیرات قطعات مشترک بین هواپیماهای نظامی و غیرنظامی)، و محدود بودن همین تعمیرات اندک به هواپیماهای شرکت ایران ایر و شرکت‌های از پیش تحریم نشده (که در نتیجه بسیاری از شرکت‌های هوایی از جمله ماهان، کاسپین و... همچنان در لیست تحریم باقی می‌مانند)، سه شرط عمده محدودکننده این امتیاز بودند.

نتیجه عملی اجرای این بند توافق

میرزایی با اشاره به بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا که همکاری شرکت‌ها با ایران در تأمین قطعات ایمنی پرواز را منوط به اخذ مجوز موردی کرده بود، افزود: در همان زمان، مسئولین هواپیمایی کشوری و وزارت راه با خوش‌بینی مفرط صحبت از اتفاقات مثبت از جمله ورود ۱۳۰ هواپیمای زمین‌گیر به ناوگان هوایی کشور در طی چند روز آینده می‌کردند که البته این اتفاقات نیفتاد. و سرانجام حدود سه ماه بعد از شروع اجرای توافق، یعنی در نیمه فروردین ماه 93 شرکت بوئینگ آمریکا اعلام کرد که مجوز تامین قطعات ایمنی پرواز برای ۱۸ هواپیمای ایرانی را دریافت کرده است و یک هفته بعد مذاکره بین بوئینگ و تنها شرکت بزرگ غیرتحریمی ایران (ایران ایر) برگزار شد.

چهار شرط بوئینگ و جنرال الکتریک برای همکاری

میرزایی در ادامه به نتایج این مذاکره پرداخت و گفت: پس از این مذاکره مشخص شد که شرط و شروط‌ها برای این امتیاز ناچیز همچنان ادامه دارد. خبرگزاری رویترز در مصاحبه‌ای با سخنگویان دو شرکت بوئینگ و جنرال الکتریک این شروط را علنی کرد، که مطابق آن معلوم شد اولاً این تعمیرات فقط شامل هواپیماهای عملیاتی ایران می‌شود (نه آنهایی که زمین‌گیر هستند)، و لذا هیچکدام از هواپیماهای زمین‌گیر شده از این طریق به ناوگان هوایی کشور برنخواهند گشت؛ ثانیاً تعمیرات تنها برای هواپیماهایی که قبل از پیروزی انقلاب خریداری شده‌اند انجام می‌شود، در شرایطی که عمده این هواپیماها اکنون زمین گیر هستند (و شامل مورد قبل نمی‌شوند) یا تعمیرات‌‌شان به علت عمر بالا مقرون به صرفه نیست. و از طرف دیگر با توجه به اینکه قطعات مربوط به این هواپیماها بسیار قدیمی است و در انبار شرکت‌های تولیدکننده خارجی در حال خاک خوردن است، این امتیاز در واقع امتیازی به سود خودشان است.

کارشناس برنامه در ادامه به ذکر شرط سوم شرکت‌های بوئینگ و جنرال الکتریک برای ایران پرداخت که مطابق آن، خرید قطعات بر مبنای جایگزینی است (نه بر اساس اعلام نیاز ایران)، و درباره شرط چهارم این شرکت ها نیز گفت: شرط چهارم آنها هم این بود که قطعات صرفاً باید در خارج از ایران تعمیر شوند که این شرط علاوه بر ایجاد مشکلاتی مانند عدم امکان نظارت بر حسن انجام کار، و امکان نصب قطعات مشکوک به منظور خرابکاری، همچنین با توجه به شناسنامه دار بودن قطعات، امکان افشای مسیرهای دور زدن تحریم‌ها و مجازات شرکت‌های خاطی را برای آمریکا فراهم می‌سازد.

موضع واقع‌بینانه مسئولین داخلی

میرزایی در ادامه افزود: پس از مشخص شدن این شرایط به نظر می‌رسد که مسئولین امر در داخل هم متوجه شدند که از این امتیاز چیزی عاید صنعت هواپیمایی نمی‌شود و کمی واقع‌بینانه‌تر بیان کردند که تنها اطلاعات ذی قیمتی در مورد ایمنی پرواز دریافت کرده‌ایم. خبری نیز در مرداد ماه مبنی بر عقد قرارداد بین بوئینگ و ایران ایر همراه با فضاسازی انبوه رسانه‌ای منتشر شد که به زودی با اعلام روابط عمومی ایران ایر مشخص شد خبر کذب بوده و تنها تعدادی کتب و دفترچه مربوط به ایمنی پرواز دریافت شده است.

 

 

این کارشناس حوزه اقتصاد تحریم در انتهای بخش سرنوشت رفع تحریم های صنعت هواپیمایی گفت: جالب توجه است که بدانیم طرف مقابل به همین امتیاز ناچیز همراه با کلی اما و اگر هم عمل نکرده است، برای مثال در تیر ماه ۹۳ لاستیک یکی از هواپیماهای ایران ایر در فرودگاهی در کشور سوئد دچار مشکل می‌شود که این فرودگاه از در اختیار قراردادن تجهیزات و کارگر برای این تعمیر جزئی استنکاف می‌کند و مسافرین مجبور می‌شوند ۲۴ ساعت در سوئد بمانند تا امکانات از ایران برایشان ارسال شود.

 

علت اصلی قطع همکاری خودروسازان خارجی

در بخش دوم این ارائه، تحریم‌های صنعت خودروسازی و تأثیر توافق ژنو بر آن مورد بررسی قرار گرفت.

در ابتدا، کارشناس برنامه با نمایش نموداری از زمان قطع همکاری خودروسازان خارجی خاطرنشان کرد: با توجه به سیر زمانی همکاری خودروسازان خارجی با خودروسازان داخلی مشخص است که قطع همکاری این شرکت‌ها خیلی پیش از وضع تحریم مستقیم صنعت خودروسازی توسط آمریکا (دسئوراجرای ۱۳۶۲۲) در تیرماه ۹۲ اتفاق افتاده است. علت تقریباً همه‌ی این قطع همکاری‌ها هم تهدید و تطمیع این شرکت‌ها توسط آمریکایی ها بوده است.

مشکلات داخلی و تحریم‌های بانکی و مالی، عامل گرانی خودرو

میرزایی افزود: کاهش تولید خودرو و شروع موج گرانی خودرو (سال ۹۱) نیز قبل از اعمال قانون تحریمی مذکور صورت گرفته است و علت آن نیز عمدتاً مشکلات داخلی خودروسازی کشور، قطع همکاری‌ها و تحریم‌های بانکی و مالی بوده است. بنابراین این قانون اصولاً تاثیر چندانی بر صنعت خودروسازی کشور نداشته است و با تعلیق آن نیز طبعاً نباید انتظار وقوع اتفاق خاصی را داشت.

 

 

وی در ادامه با نمایش نمودارهای واردات خودروی کشور گفت: باید توجه داشت که تحریم علیه صنعت خودروسازی شامل صادرات خودروی کامل (CBU) به ایران نمی‌شود و حتی پس از تحریم در سال ۹۲ طبق آمار واردات خودرو به کشور حدوداً دو برابر شده است.

عدم انعقاد قرارداد جدید، علیرغم فضاسازی پرحجم رسانه‌ها

کارشناس حوزه اقتصاد تحریم در ادامه به بیان وضعیت این صنعت بعد از اجرای توافق پرداخت و گفت: علی‌رغم فضاسازی پرحجم رسانه‌ای در مورد بازگشت خودروسازان خارجی به کشور، این شرکت‌ها هیچ قرارداد جدیدی با شرکت‌های خودروساز ایرانی منعقد نکردند که علت آن فشار غیرمستقیم آمریکایی‌ها به شرکای اروپایی‌اش از جمله فرانسه بیان می‌شد. به عنوان مثال پس از سفر هیات تجار فرانسوی به ایران جان کری وزیر خارجه آمریکا تذکر شدید اللحنی به همتای فرانسوی اش داد و اعلام کرد اکثر تحریم‌ها علیه ایران پابرجاست.

وی با بیان این که گفته می‌شد علت عدم عقد قرارداد جدید، بازه کوتاه اجرای توافق است، گفت: نکته جالب توجه اینجاست که شرکت های رنو و پژو تا نیمه سال ۲۰۱۴ (پایان مدت زمان ۶ ماه توافق ژنو) با خودروسازان داخلی قرارداد قبلی داشته‌اند و اگر عزمی برای حضور در ایران داشتند، ‌می‌توانستند قراردادهای قبلی‌شان را اجرا کنند. همچنین از دیگر نشانه‌های عدم همکاری این شرکت‌ها پس از توافق ژنو، می‌توان به یک سوم شدن آمار صادرات رنو به ایران و نیز استمرار تاخیرها در تحویل خودروی ال-۹۰ (که با همکاری رنو در ایران تولید می‌شود) اشاره کرد. از سوی دیگر پس از اجرای توافق کماکان روند افزایش قیمت خودروهای داخلی ادامه پیدا کرده است. در زمینه «خدمات مرتبط» با صنعت خودروسازی که در توافق ژنو به آن اشاره شده بود نیز گشایشی در این مدت ایجاد نشده است.

تأثیر حداکثر 30درصدی تحریم ها بر صنعت خودروسازی

مهندس میرزایی در جمع بندی این بخش بیان داشت: مشکل صنعت خودروسازی ایران عمدتاً داخلی است و به گفته خودروسازان، تحریم‌ها حداکثر ۳۰ درصد موثر بوده است و منظور از تحریم‌ها نیز تحریم‌های حوزه مالی و بانکی و فشارهای غیرمستقیم آمریکا است، نه تحریم‌های مستقیم بر صنعت خودروسازی؛ ضمناً همین میزان تاثیر نیز در صورت وجود مدیریت صحیح بسیار کاهش می یافت. از سوی دیگر افزایش تولید اخیر خودروسازان ارتباطی به عقد توافق ژنو ندارد و عمدتاً مربوط به برنامه‌ریزی‌های داخلی است.

 

از 4 بخش عمده تحریم نفت، فقط فروش نفت مورد توجه قرار گرفته

تحریم های حوزه نفت و تأثیر توافق ژنو بر آن سومین بخشی بود که در برنامه ثریا مورد واکاوی قرار گرفت.

مهندس افشین میرزایی با ارائه تصویر هوایی از تحریم‌های حوزه نفت و گاز گفت: این تحریم‌ها در چهار حوزه عمده وجود دارند: سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز ایران، صادرات فرآورده‌های پالایشی و بنزین به ایران (که خودکفایی در زمینه بنزین تا حد زیادی این تحریم را خنثی کرد)، فروش تجهیزات و فناوری به ایران و خرید نفت خام، و میعانات گازی و محصولات نفتی از ایران. اما با توجه به بند مربوطه در توافق ژنو متوجه می‌شویم که تنها به بخش کوچکی از تحریم‌های دسته چهارم پرداخته شده است، یعنی تحریم فروش نفت ایران که البته آن تحریم هم لغو یا تعلیق نشده است و طرف غربی متعهد شده است که تنها در «تلاش برای کاهش بیشتر فروش نفت خام ایران» وقفه ایجاد کنند.

نگرانی آمریکا از فشار تحریم نفت ایران

کارشناس ارشد مهندسی سیستم ها با بررسی کوتاه وضعیت بازار نفت و صادرات نفت ایران افزود: آمریکایی‌ها در شرایطی قانون تحریم فروش نفت را در اوایل ۲۰۱۲ وضع کردند که بازار نفت شکننده و تحت فشار است. در سال ۲۰۱۱ اداره انرژی آمریکا اعلام کرد که بازار جهانی نفت با کمبود ۵۰۰ هزار بشکه‌ای روبرو و تحت فشار است و در صورت حذف نفت صادراتی ایران (۲.۵ میلیون بشکه)، فشار به بازار شدیدتر هم می‌شود. همین مسئله باعث شده بود که مسئولین آمریکایی در زمان تصویب تحریم فروش نفت ایران در اواخر ۲۰۱۱ در این مورد تردید داشته باشند و حتی وزیر خزانه داری آمریکا در آن زمان نامه‌ای به کنگره می‌نویسد و اعلام می‌کند این تحریم‌ها می تواند اثر منفی بر همکاری هم پیمانان آمریکا و افزایش قیمت نفت بگذارد. باید توجه کرد که در اوایل انقلاب تحریم فروش نفت ایران موجب افزایش قیمت نفت و سود ایران از این مسئله شد. کنگره آمریکا در اولین قانون تحریم فروش نفت ایران (NDAA 2012) حمایت از کشورهای تولید کننده نفت را هم مصوب می‌کند (که البته به دلایل مختلف منجر به افزایش تولید چندانی نمی‌شود). علاوه بر این خود آمریکا نیز پس از اعمال تحریم علیه ایران تولید نفتش را به میزان ۲.۵ میلیون بشکه افزایش می‌دهد. در مجموع باتوجه به نمودار کلی تولید نفت خام در دنیا در بازه قبل و بعد از اعمال تحریم‌ها مشخص می‌شود که آمریکا به سختی توانسته است شرایط قبل از اعمال تحریم را حفظ کند (وضعیتی که بازار به میزان ۵۰۰ هزار بشکه کمبود داشته است) و حتی می‌توان گفت میانگین تولید کمی هم کاهش یافته است و فشار به بازار بیشتر شده است.

 

 

هزینه‌های سیاسی و اقتصادی آمریکا

میرزایی افزود: علاوه بر این، آمریکا بابت تحریم فروش نفت ایران هزینه‌های مادی زیادی نیز پرداخته است که از جمله می‌توان به حمایت از کشورهای تولید کننده نفت برای جبران کمبود بازار و وابستگی پالایشگاه‌های کشورهای مختلف به نفت ایران اشاره کرد. از سوی دیگر این تحریم هزینه‌های سیاسی نیز برای آمریکا به همراه داشته است از جمله می‌توان به اعتراض شدید اللحن وزرای خارجه روسیه و چین به آمریکا اشاره کرد.

کارشناس حوزه اقتصاد تحریم ادامه داد: با وجود تمام تمهیداتی که آمریکا در نظر گرفت، اما تحریم نفت ایران همواره با اعطای معافیت‌ها به چند کشورها واردکننده نفت از ایران همراه شد. در قانون  NDAA 2012 بیان شده است که به کشورهای خریدار نفت ایران که هر ۱۸۰ روز (شش ماه) خرید نفت از ایران را به صورت چشمگیری کاهش دهند، مجوز معافیت از تحریم داده می‌شود. باید توجه داشت که در قانون نیز عدد ۲۰ درصد کاهش خرید نفت از ایران در هر دوره شش ماهه قید نشده است و این عدد تنها در مذاکرات بین دولت و کنگره و در مذاکره با کشورهای خریدار نفت مطرح می شده است و با توجه به نمودارهای تولید و صادرات نفت ایران نیز مشخص می‌شود که در عمل این اتفاق نیفتاده است.

ثابت بودن فروش نفت ایران، از یک سال و نیم قبل از توافق ژنو

سرپرست تیم پژوهشی حوزه اقتصاد تحریم در ادامه برنامه به موضوع ادعای کاهش دائمی فروش نفت ایران پرداخت و گفت: از ابتدای سال ۲۰۱۲ میلادی آمریکا و اتحادیه اروپا قوانین تحریم فروش نفت ایران را تصویب می‌کنند که تا ۶ ماه پس از آن یعنی نیمه سال ۲۰۱۲ (تیر سال ۹۱) فروش نفت خام ایران به صورت میانگین به حدود ۱.۲ میلیون بشکه در روز می‌رسد؛ اما پس از آن تا زمان اجرای توافق ژنو (دی ۹۲) به مدت یک سال و نیم میانگین فروش نفت ایران کاهش نمی‌یابد و در بازه ۱.۱ تا ۱.۲ میلیون بشکه در روز ثابت باقی می‌ماند. در واقع این سخن که به زودی فروش نفت ایران به صفر می‌رسیده است، خلاف آمارها و واقعیت موجود است و آمریکا موفق نشده است هر ۶ ماه، ۲۰ درصد فروش نفت ایران را کاهش دهد. این در حالی است که آمریکایی‌ها حتی در قانون «کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه» در سال ۲۰۱۲ مصوب کرده بودند که فروش نفت ایران به صفر برسد.

 

 

 

الزام به حفظ سقف فعلی فروش و انحصار خریداران فعلی

کارشناس برنامه ثریا پس از مرور شرایط بازار و فروش نفت خام ایران، بند مربوطه در متن توافق را مورد بررسی قرار داد و گفت: اولاً در ابتدای این بند از عبارت pause استفاده شده، یعنی آمریکا در تلاش برای کاهش بیشتر فروش نفت ایران «وقفه» ایجاد می‌کند، در صورتی که حداقل می‌توانستند از عبارت stop به معنی «توقف» تلاش استفاده کنند. ثانیاً الزام به حفظ سقف فعلی و انحصار به همین خریداران وجود دارد که این مسئله نه تنها منجر می‌شود فروش نفت ایران بیشتر نشود، بلکه حتی در صورتی که یکی از خریداران فعلی به هردلیلی نخواهد از ایران نفت بخرد، احتمال کاهش فروش نفت ایران نیز وجود دارد. ثالثاً با توجه به عبارت مبهم «وقفه در تلاش برای...»، راستی آزمایی این بند نیز دور از دسترس و تا حد زیادی غیرممکن است.

گفتنی است به علت اتمام زمان برنامه ثریا، فرصت بررسی سرنوشت دیگر تعهدات 1+5 در توافق ژنو فراهم نشد، اما به گفته مهندس میرزایی این موارد به طور کامل و با جزئیات کامل کارشناسی به زودی در قالب کتابی به چاپ خواهد رسید.

منبع: http://rajanews.com/detail.asp?id=215556