آینده روشن

بزرگی راگفتند:آینده بشرتاریک است. پاسخ داد: ولی وظیفه ماروشن است

آینده روشن

بزرگی راگفتند:آینده بشرتاریک است. پاسخ داد: ولی وظیفه ماروشن است

آینده روشن

تولید، نشر و بازنشر فرهنگ، مدیریت و طنز

۰۴
بهمن

موسسه اکونومیست، مانند هرسال، چند پیش‏ بینی عمده خودرا از موثرترین رویدادهای اقتصادی سال 2015 میلادی منتشرکرد. از آنجا که رویکرد این گزارش بیش از هرچیز معطوف به نگرانی‏ها و تاثیرات اقتصادی آنهاست، قبل از ارائه ترجمه خلاصه ‏شده این گزارش و  باتوجه به ارتباط بندهای آن با آینده صنعت ایران، برخی پیشنهادهای اجرایی در حوزه استراتژی و راهبردهای کلان را درادامه آورده ‏ایم


دریافت
عنوان: هفت پیشنهاد برای صنعت سال 2015 ایران
حجم: 491 کیلوبایت
توضیحات: هفت پیشنهاد برای صنعت سال 2015 ایران

  • بهزاد توفیق فر
۲۲
دی

نابرابری درآمدی بین اقشار ثروتمند و فقیر در جوامع مختلف به ویژه آمریکا، به شدت افزایش یافته است. مجمع جهانی اقتصاد در گزارش منتشر شده اخیر خود، این معضل اقتصادی را بزرگ ترین چالش اقتصادی جهان درسال 2015 میلادی معرفی کرده و نسبت به تشدید آن در آینده هشدار داده است.

نابرابری اقتصادی و فاصله درآمدی بین قشر فقیر و ثروتمند در کشورهای مختلف، در حال حاضر به عنوان یک مسئله اقتصادی، گوی سبقت را از معضل بیکاری ربوده و به صدر چالش‏های پیش روی اقتصاد جهانی تبدیل شده است.در این گزارش تأکید شده است که همه معضلات اقتصادی  به گونه ای با مسئله نابرابری درآمدی و فاصله اقتصادی بین فقرا و ثروتمندان در کشورهای جهان در ارتباط است.

این گزارش با نظر سنجی از 1767 نفر از شخصیت های دانشگاهی، دولتی، فعال در بخش تجارت و شاغل در سازمان های بین المللی تنظیم شده است.

در آمریکا، در حالی که سهم درصد قابل توجهی از مردم در سال‏های پس از بحران اقتصادی از رشد اقتصادی و افزایش درآمد حدود 0.4 درصد بوده است، درآمد قشر بسیار ثروتمند آمریکا بیش از 31 درصد افزایش یافته است.

درادامه ده چالش ابتدای لیست، که رَوند اقتصادجهان درسال 2015، به سوی آنها می‏رود، به صورت خلاصه ونمودار آورده شده است.

تهیه، ترجمه وتلخیص: اداره سیستم های اطلاعات استراتژی شرکت ایران خودرودیزل

استفاده از مطالب، با ذکر منبع، بلامانع است


دریافت
عنوان: خلاصه گزارش مجمع جهانی اقتصاد از ده چالش اقتصادی جهان در سال 2015
حجم: 5 مگابایت

دریافت اصل گزارش از اینجا

  • بهزاد توفیق فر
۱۴
دی

 برنامه ثریا چهارشنبه شب گذشته با موضوع "بررسی ابعاد و ساختار تحریم ها به ویژه در یکسال گذشته" به روی آنتن شبکه 1 سیما رفت.

در این برنامه برای اولین بار جزئیات تحریم های اعمال شده بر علیه کشورمان در 30 سال گذشته زیر ذره بین قرار گفت و پشت پرده های تعهدات غربی ها در توافق ژنو مورد بررسی قرار گفت.

فواد ایزدی عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران و مسعود براتی مدیرگروه دیپلماسی شبکه کانون های تفکر ایران و افشین میرزایی از پژوهشگران حوزه تحریم به عنوان میهمان در برنامه چهارشنبه شب ثریا حضور یافتند.

در برابر انجام خواسته های آمریکا بخش کوچکی از دارایی های خودمان برگردانده شد

فواد ایزدی عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران با بیان اینکه 104 مرکز پژوهشی در آمریکا به صورت تخصصی در حوزه ایران فعالیت می کنند اظهار کرد: نتیجه این پژوهش ها این است که نقاط ضعف ایران شناخته می شود و بر اساس آن تحریم ها را تعیین می کنند و تبعات آن را می سنجند.

ایزدی در این باره افزود: دادن بخشی از پول های بلوکه شده به ایران موضوعی بود که از سوی این مراکز مطرح شد و در اولین گام از مذاکرات مقرر شد 4 میلیون دلار از 100 میلیارد دلار پول بلوکه شده به ایران بازگردد.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به مواضع آمریکا در مذاکرات عنوان کرد: زمانی که بحث مذاکرات مطرح شد آمریکایی ها با این سوال مواجه شدند که اگر ایران قدم هایی را که خواستیم برداشت چه چیزی را در ازای آن باید بدهیم و درنهایت بازگرداندن بخش کوچکی از اموال بلوکه شده در دستور کار قرار گرفت.

 

  • بهزاد توفیق فر
۰۶
دی

چند روز قبل برای تهیه و تدوین گزارشی به سایت های نهادها و سازمان های علمی و اداری کشور و جهان مراجعه می کردم. این گزارش برای تعیین روند اقتصادی خودروهای سنگین در سه سال گذشته بود که درنهایت در کار پیش بینی آینده و سناریونویسی به کار می آمد. اطلاعات روز و حتی در برخی موارد اطلاعات دقیقه اقتصاد دنیا روی اینترنت به راحتی در دسترس است با دوویژگی، اول آنکه تقریبا همه اطلاعات ارائه شده در یک قالب استاندارد و با فرمت(چارچوب) های یکسان هستند و دوم اینکه بدون درنظر گرفته شدن سطح تحصیلات یا سواد جستجوکننده، اطلاعات با اولین یا دومین جستجو و باهریک از کلمات کلیدی یافت شده و نمایش داده می شوند. اما وا حسرتا از اطلاعات اقتصادی ایران، حتی کلان ترین یا پیش پاافتاده ترین اطلاعات اقتصادی ایران که در دسترس باشد یا به راحتی بتوان آن را پیدا کرد. گذشته از این، وقتی با هزار ترفند و پس و پیش کردن کلمات وجملات و استفاده از راههای غیرمتعارف به برخی اطلاعات ناقص دست پیدا می کنیم هریک از آنها را در یک فرمت خاص و با زمان بندی ها و چارچوب های متفاوت می بابیم که تطبیق و تحلیل را بسیار سخت و گاه غیرممکن می سازد. 

هرم کارتیمی

این جریان نداشتن اطلاعات و اغلب "نبود" اطلاعات در جایی که باید اطلاعات وجود داشته باشد علاوه بر سخت و غیرممکن کردن پژوهش و سوق دادن پژوهشگران به رونویسی از کارهای قبلی - که خود منجر به تولید نشدن علم و عدم توسعه می شود - باعث بروز بیماری شایعه سازی نیز می گردد که ریشه بسیاری از مشکلات و بداخلاقی های سازمانی در ایران و جامعه ایرانی است. وجود اطلاعات در جای خود حتی اگر این اطلاعات نادرست یا متفاوت با واقع باشند باعث  می شود هرکس به محض نیاز به اطلاعات درهر زمینه ای به محل آن مراجعه و اطلاعات لازم را کسب کند و بدون معطلی یا دست زدن به حدس و گمان خود یا دیگران به مراحل بعدی کار یا پژوهش خود گام بگذارد (بدیهی است که در خبر نویسی و خبررسانی نیز این مرحله از پژوهش طی می شود) همین در دسترس بودن اطلاعات در جای خود، موجب دوری از شایعه و حدس و گمان خواهد شد و این دوری از بیماری شایعه، باعث افزایش اعتماد از سویی و توسعه کنترل اجتماعی از سوی دیگر خواهد شد. جریان اطلاعات لازم، افزایش اعتماد و حذف بی اعتمادی، توسعه کنترل اجتماعی و پیشگیری از ادعاهای سلیقه ای در نهایت به آنجا می رسد که انسان ها به هم اعتماد کنند و همین اعتماد است که بستر، پشتیبان و انگیزه کارگروهی (Team work) است. همزمان با دوره هایی که برای کارشناسان، سرپرستان و کارمندان چند شرکت بزرگ تولیدی برگزار کردم نظرسنجی نیز دراین زمینه انجام دادم. بیش از هشتاددرصد شرکت کنندگان در نظرسنجی، عدم اعتماد متقابل را دلیل عدم انجام کارتیمی در سازمان ها و موسسات ایرانی می دانند.

کاش نهادهای قانونی و موسسات متولی، با به روزرسانی سایت ها و وبگاههای تزیینی خود، برای یکدست کردن و ارائه اطلاعات دراختیار خود اقدام کنند

  • بهزاد توفیق فر
۰۲
دی

این ویژه نامه چندرسانه ای کاری از خبرگزاری فارس است با حرفهایی که شاید برای اولین بار می شنویم

http://farsnews.com/newstext.php?nn=13930922000553


  • بهزاد توفیق فر
۰۱
دی
یکی از مقامات مسئول درباره راهپیمایی بزرگ اربعین گفت: زائرانی که ظرف مدت دوهفته به کربلا رفته بودند در مدت سه روز بازگشتند...و
شهردار کربلا گفت: اگر چهارصدهزارنفر به صورت ایستاده و فشرده درکربلا چیده شوند شهر کاملا پر می شود و دیگر ظرفیت نخواهد داشت...و
کجا دنبال معجزه می گردیم و کی ایمان خواهیم آورد......
  • بهزاد توفیق فر
۲۰
آذر

مردم انقلابی و با بصیرت شهرستان پیشوا در اعتراض به حضور فاطمه راکعی، یکی از حامیان فتنه 88 و از امضاءکنندگان نامه جام زهر و از متحصنین مجلس ششم در دانشگاه آزاد واحد ورامین-پیشوا، اقدام به راهپیمایی اعتراضی و در مقابل فرمانداری این شهرستان تجمع کردند.
شرکت‌کنندگان در این راهپیمایی در طول مسیر با سر دادن شعارهایی نظیر مرگ بر فتنه‌گر و مرگ بر منافق خشم و انزجار خود را از عاملین و حامیان فتنه سال 88 نشان دادند.
در ادامه این راهپیمایی معترضین در مقابل فرمانداری شهرستان پیشوا تجمع کردند.
حجت‌الاسلام سیدسعید یاسینی امام‌جماعت مسجد امام خمینی(ره) در این اجتماع اظهار داشت که 16 آذرماه به روز دانشجو نامگذاری شده و دلیل آن شهادت 3 دانشجوی عزیز در اعتراض به حضور معاون رئیس‌جمهور آمریکا در سال 1332 بود و در اصل مبارزه دانشجویان با استکبار جهانی و مصداق اعم آن شیطان بزرگ آمریکای جنایتکار است. اکنون سوال ما از مسئولان برگزارکننده یا دعوت‌کننده و فرماندار محترم شهرستان این است که آیا در روز دانشجو باید فردی دعوت به سخنرانی شود که نامه معروف به جام زهر خطاب به مقام معظم رهبری را امضا کرده و از متحصنین مجلس ششم و فعالین فتنه آمریکایی انگلیسی 88 بود؟ 

  • بهزاد توفیق فر
۱۰
آذر

نفاق

پیش از این فکر می کردم این بیماری نیز مانند سایر رذایل اخلاقی که در ادیان آسمانی از آنها نهی شده است، در رده بندی مسائل دینی و اخلاقی جای می گیرد و امری کاملا شخصی است اما با تجربه تازه ای که در چند ماه اخیر و هم زمان با مطالعه درباره فرهنگ سازمانی داشتم معلومم شد که نفاق نه تنها یک امر اخلاقی نیست ونوعی بیماری روحی محسوب می شود بلکه کاملا در تاثیر وتأثر با زندگی روزمره و بالتبع موثر در مدیریت منابع انسانی سازمان هاست.

خیلی مختصر ومفید، تعریف "نفاق" تفاوت فاحش بین عقیده، سخن و رفتار از یک سو و تفاوت در سوگیری و رفتار در بازه های زمانی بسیار کوتاه(درحد چند دقیقه) است. این بیماری مهلک، کاملا مسری است و بدتر از آن اینکه انسان معمولی - که آمادگی و آگاهی لازم را ندارد - بدون آنکه متوجه شود، به آن مبتلا می شود:

امام حسن عسگری(ع):

أَلاِْشْراکُ فِى النّاسِ أَخْفى مِنْ دَبیبِ الَّنمْلِ عَلَى الْمَسْحِ الاَْسْوَدِ فِى اللَّیْلَةِ الْمُظْلِمَةِ.»:
  شرک در میان مردم، از جنبش مورچه بر روپوش سیاه در شب تار نهانتر است.
تحف العقول، ص486

مقصود از شرک در این حدیث شریف، همان نفاق در عقیده و رفتار است بدین معنا که انسان، علی رغم آنکه ادعای پرستش خدا را دارد اما در عمل، به پرستش شهرت، قدرت، پول یا ... مشغول است. 


وَمِنَ النَّاسِ مَن یَقُولُ آمَنَّا بِاللّهِ وَبِالْیَوْمِ الآخِرِ وَمَا هُم بِمُۆْمِنِینَ (8، بقره)

جالب توجه آنکه در این حدیث شریف امام(ع)، این بیماری را مختص به گروه یا طبقه ای خاص از مردم ندانسته و شیوع آن را فراگیر و جهانشمول می دانند. یعنی حتی این بیماری به مسلمانان نیز محدود نشده است. از همین دلیل، معنای برشمرده برای "شرک" نیز تایید می گردد.

نفاق

رفتارهای زشتی مانند: خبرچینی، غیبت، بدگویی، دروغ و رفتارهایی مانند زیرآب زنی و... که موجب خروج کارکنان فعال و متعهد و جایگزینی پرسنل بی انگیزه، تنبل و بدون دلبستگی در سازمان می شود، اگر نگوییم صددرصد، نود و نه درصد از تبعات این بیماری است. بخصوص با توجه به ساختار هرمی و ازبالابه پایین اغلب سازمان های ایرانی (چه رسمی و چه غیررسمی)، توجه به شیوع این بیماری در مدیران میانی و سرپرستان، لازم و حتی اورژانسی به نظر می رسد. از ژایین ترین مراحل این نفاق در سازمان، سلام گرم و مخلصیم و تعارفات معمول است درحالی که طرفین به خون هم تشنه اند. همین نفاق، بی اعتمادی عمومی و عمیقی را نیز به دنبال می آورد که همه از نتایج و تاثیرات مهلک آن باخبریم.

بیماری نفاق، عوارض و تاثیرات منفی سایر بیماریهای خطرناک روحی و جسمی مانند تکبر، دروغ، ریا، غیبت، تهمت، کینه و... را نیز به دنیال دارد و صدالبته این بیماری نیز مانند سایر بیماری های مهلک، منجر به مرگ می شود، مرگ دل، مرگ انسانیت، مرگ بینایی، مرگ شعور و ... صم بکم عمی فهم لا یعقلون (171، بقره)

مدیران ارشد سازمانها و موسسات، بیش و پیش از هرچیز برای نجات سازمانشان، نه به استراتژی و منابع مالی و بازاریابی، بلکه به مقابله با شیوع این بیماری توجه کنند.

  • بهزاد توفیق فر
۰۴
آذر

دور بعدی مذاکرات/ هفت ماه بعد/ جمع‌بندی توافق

فضای مذاکرات سازنده بود. وزیر امور خارجه آمریکا از طرف ایرانی خیلی تشکر کرد. طرف ایرانی هم خیلی ذوق کرد! گفتنی است طرفین تصمیم گرفتند که مذاکرات تا یکسال بعد تمدید و هر دو طرف در این مدت به تعهدات خود پایبند باشند. طرف ایرانی گفت ما که پایبندیم! طرف آمریکایی گفت: تا ببینیم!

 

دور بعدی مذاکرات/ یکسال و هفت ماه بعد/ جمع‌بندی توافق

فضای مذاکرات همچنان سازنده بود! وزیر امور خارجه آمریکا در گفتگو با خبرنگاران پس از آخرین دور مذاکرات گفت: این طرف ایرانی چقدر با حاله! طرف ایرانی در پاسخ افزود: خرابمون نکن داداش، باحالی از خودتونه! طرف اروپایی که می‌خواست میانه را بگیرد افزود: پسرا دعوا نکنید، هر دو تون باحالید!

گفتنی است طرفین تصمیم گرفتند تا یک سال و هفت ماه به مذاکرات ادامه بدهند و طرفین در این مدت به تعهدات خود پایبند باشند. طرف ایرانی گفت: حاجی ما دیگه باید چی کار کنیم؟ طرف آمریکایی افزود: ابلاغ می‌کنیم!

 

دور بعدی مذاکرات/ سه سال بعد/ جمع‌بندی توافق

فضای مذاکرات سازنده بود! جمیع دیپلمات‌های حاضر در وین تاکید کردند تا حالا هیچ مذاکره‌ای را ندیده بودند که این همه مدت سازنده بودن خود را حفظ کند! طرف ایرانی ذوق کرد! طرف آمریکایی هم افزود: من هم تا حالا طرف ایرانی به این باحالی و دیپلماتی ندیده بودم. طرف ایرانی از خجالت سرخ شد!

گفتنی است طرفین تصمیم گرفتند تا سه سال بعد به مذاکرات ادامه بدهند و طرفین در این مدت به تعهدات خود پایبند باشند. طرف ایرانی گفت: آقا من پام درد گرفته از بس پایبند بودم! طرف آمریکایی گفت: نداشتیم ها! طرف ایرانی خواست چیزی بگوید اما روش نشد! طرف آمریکایی به بغل دستیش اشاره کرد که بیست هزار تومان از دارایی‌های بلوکه شده ایران را در شانزده قسط به طرف ایرانی بدهند تا با آن پماد بخرد و بزند به پایش. طرف ایرانی برای نشان دادن حسن نیتش گفت که دفترچه بیمه دارد و بیست هزار تومان زیاد است، با 12 هزار تومان هم کارش راه می‌افتد! طرف آمریکایی گفت: بی‌خیال، ما بیشتر از اینها دوستت داریم، با بقیه‌اش یک کیلو گوجه بخر عزیزم! وی افزود: نگفتم بچه باحالیه!

 

دور بعدی مذاکرات/ شش سال بعد/ جمع‌بندی توافق

فضای مذاکرات سازنده بود! کارشناسان اقتصادی حاضر در وین اعلام کردند این مذاکرات برای هر کی آب نداشت، برای اهالی وین و بقالی‌ها و هتل‌ها و پلیس‌های آنجا نان داشته است. گفتنی است طبق آخرین برآوردها هم اکنون وین سومین شهر خوشحال دنیاست!

گفتنی است طرفین تصمیم گرفتند تا 14 سال بعد به مذاکرات ادامه بدهند و طرفین در این مدت به تعهدات خود پایبند باشند. در حاشیه مذاکرات طرف آمریکایی به طرف ایرانی گفت: عزیزم پات چطوره؟ پمادش خوب بود؟! طرف ایرانی گفت: ممنون، دستت خیلی سبکه حاجی! طرف آمریکایی به دستیارش اشاره کرد که 17 هزارتومان دیگر هم آزاد کند! طرف ایرانی گفت: من هم دست خالی نیومدم. سپس طرف ایرانی در حضور خبرنگاران محتویات یک گونی را خالی کردکف سالن. طرف ایرانی پیش چشم‌های مبهوت حاضران گفت: این آخرین محموله از هسته‌های زردآلوی موجود در کشور بود. ما الان ذخایر هسته‌های زردآلوی خودمون رو هم صفر کردیم! طرف آمریکایی گفت: یه پماد بیارید!

  

دور بعدی مذاکرات/ 20 سال بعد/ جمع‌بندی توافق

مذاکرات انقدر سازنده بود که نگو! رییس هتل کوبورگ وین در نامه‌ای رسمی به اعضای 5+1 از آنها خواست که مذاکرات تا بیست سال بعد ادامه پیدا کند. او در بخشی از نامه خود نوشت: با توجه به اینکه پسر ارشد بنده در دانشگاه آزاد تحصیل می‌کند و دو دختر دم بخت هم دارم، خواهشمندم با تمدید مذاکرات کاری کند که چرخ این هتل بچرخد و من از پس هزینه‌های خانواده خود بر بیایم! طرف ایرانی هم که کلاً به چرخیدن چرخ حساس! هیچی دیگه، قبول کرد!

طرف آمریکایی در حاشیه مذاکرات به طرف ایرانی گفت: بزنم به تخته، بعد از بیست سال اصلا تکون نخوردی ها! طرف ایرانی گفت: پماد داری؟!

 

دور بعدی مذاکرات/ 40 سال بعد/ جمع‌بندی توافق

مذاکرات سازنده بود... طرفین توافق کردند که مذاکرات کلاً ادامه پیدا کند. طرف آمریکایی از طرف ایرانی خواست کاشت، برداشت، واردات، صادرات و خوردن هرگونه موز را به این دلیل که این میوه کلاً هسته است، متوقف کند. طرف ایرانی که یک موز را تا نصفه خورده بود، بقیه‌اش را انداخت زیر میز! طرف آمریکایی هم با تعلیق تحریم واردات پماد به ایران موافقت کرد. طرف ایرانی در حالی که پاش رو می‌مالید، ذوق کرد...

گفتنی است طرف ایرانی در پایان این مذاکرات و به پاس 40 سال سازندگی طرفین، آنها را به بازدید از موزه صنعت هسته‌ای ایران در فردو و اراک دعوت کرد.


www.rajanews.ir


  • بهزاد توفیق فر
۲۴
آبان

بر اساس آمارهای رسمی، جمعیت ایران در سال ۱۳۵۵، ۷/۳۳ میلیون و در سال ۱۳۷۵، ۶۰ میلیون نفر ثبت شده است. این در حالی است که مرکز آمار، جمعیت ایران را در سال 92 بالغ بر 75 میلیون نفر ارزیابی کرده اما بنابر گفته برخی از کارشناسان، ایران طی دهه آینده با رشد منفی جمعیت رو به رو خواهد شد و این مساله به خودی خود کشور را تبدیل به جامعه‌ای با جمعیت پیر خواهد کرد. بر همین اساس مجلس شورای اسلامی قوانینی را در جهت ترغیب مردم به فرزندآوری مصوب کرد. قوانینی که ابتدا از افزایش مرخصی زایمان برای مادر و پدر شروع شد و سرانجام به در نظر گرفتن مجازات برای کسانی که از وازکتومی و توبکتومی و سایر روش‌های پیشگیرانه اقدام می‌کنند منجر شد. همزمان با این تصمیمات انبوهی از کاریکاتور و لطیفه‌های ایرانی با نگاهی طنز اما تلخ این مساله را به چالش کشیدند تا جایی که برخی مسئولان مدعی شدند که مصوب شدن مجازات برای این موارد از ابتدا سوء‌تعبیر بوده است اما همچنان برای مساله فرزند‌آوری پافشاری وجود دارد. وقتی صحبت از فرزندآوری می‌شود، با خودم فکر می‌کنم چطور نسل کودکان دیروز ایران که اغلب امروز متاهل شده‌اند، می‌توانند کلاس‌های شلوغ و پر جمعیت مدرسه و امکانات اندک آن را فراموش کنند و برای فرزند‌آوری نسبت به این امکانات بی‌تفاوت باشند؟ رقابت تنگاتنگ برای کنکور آن هم در شرایطی که میزان داوطلبان چندین برابر ظرفیت دانشگاه‌هاست و ماراتنی که این‌بار برای کار، مسکن، ازدواج، تامین مایحتاج زندگی و بسیاری از موارد دیگر همچنان ادامه دارد. مسابقه‌ای که 75 میلیون داوطلب در آن شرکت دارند اما متاسفانه امکانات موجود جوابگوی این تعداد نیست. شاید به همین خاطر است که دیدن تعداد زیادی از داوطلبان کنکور و جویندگان شغل و ازداج در حال مصرف شیشه و مواد مخدر و یا روی آوردن به انواع و اقسام جرایم، چندان برایمان عجیب نیست. یک حساب و کتاب سرانگشتی نشان می‌دهد که فرزند‌آوری در این برهه از زمان مساوی با بند‌بازی پر ریسک و خطرناک است. زیرا یقینا دنیای امروز نمی‌تواند با نسل جدید همانند گذشته‌ها رفتار کند لذا نباید انتظار داشته باشیم که نسل آینده هم به توپ بازی در خیابان‌های آسفالت و زیر گرمای داغ رضایت بدهند و همچنان یک سال به انتظار لباس نوی عید بمانند! مخارج بالا و حقوق‌هایی که بیشتر شبیه به شوخی هستند برای همگان بدیهی است اما اینکه چرا مجلس به جای درک شرایط مردم و ایجاد تسهیلات برای بهبود شرایط اقتصادی، قوانینی وضع می‌کند که اجرایی نیست، جای بسی سوال دارد. تمام این اتفاقات در شرایطی رخ می‌دهد که علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی از سقط 120 هزار جنین به صورت غیرقانونی در ایران خبر می‌دهد.

120 هزار سقط جنین و آژیر خطر

سقط 120 هزار جنین آماری است که قطعا به صورت نسبی تعیین شده است زیرا سقط یک عمل غیرقانونی است لذا تمام مراکز آن و اقدامات انجام شده مشخص نیستند اما شاید باید در این زمان پرسید که این تعداد سقط جنین آن هم به صورت غیر‌قانونی بیانگر چه مساله‌ای است؟ آیا واضح نیست که مهیا نبودن شرایط اقتصادی و فکری خانواده‌ها برای فرزند‌آوری منجر به رشد چنین پدیده‌ای شده است؟ در شرایطی که به گفته دولت بیکاری در کشور به مرز بحران رسیده است، چطور می‌توان انتظار افزایش جمعیت را داشت؟

علی لاریجانی در قسمت دیگری از سخنانش به افزایش انگیزه‌های بانوان اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال افزایش زمان مرخصی زایمان در خانم‌ها حدود 8 درصد بر تمایل به فرزند‌آوری موثر بوده است در حالی که به رسمیت شناختن شغل خانه‌داری و ایجاد تسهیلات بیمه‌ای برای زنان خانه‌دار به میزان 33 درصد در تمایل مردم به فرزند‌آوری موثر بوده است. لازم است در شرایط فعلی که محدودیت‌های مالی زیادی در کشور وجود دارد راهکارهایی انتخاب شود که بار مالی زیادی را در مقابل تاثیر کم نداشته باشد.

او با بیان این که در موضوع جمعیت مسائل رشد کیفی نیز باید در کنار رشد کمی مورد توجه قرار گیرد، گفت: در سیاست‌های ابلاغی غیر از یک بند ما بقی به رشد کیفی جمعیت توجه دارد و لذا باید در مورد رشد شاخص‌های جمعتی به چالش‌های پیش رو در سایر بخش‌ها مانند محیط زیست و اشتغال توجه نمود و به‌طور مثال با توجه به این که 12 استان کشور در معرض بحران آب قرار دارد، توجه به این موضوع می‌تواند کشور را از چالش‌های جدیدی در موضوعات جمعیتی برهاند.

جالب اینجاست که تمام‌ مسئولان کشور       تک‌تک معضلات را در حوزه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌دانند اما برنامه‌ریزی‌ها همچنان به صورت تک‌بعدی انجام می‌شود. کمبود منابع انرژی و زنگ خطر بی‌آبی در کنار تمام معضلات اقتصادی همان مواردی است که امروز ایرانیان را وادار می‌کند       علی‌رغم میل باطنی اقدام به  سقط جنین کنند. بخش مهمی از این سقط جنین‌ها یقینا مربوط به جوانانی است که هنوز نمی‌دانند چطور می‌توانند از خود در مقابل ازدواج‌های زودهنگام و حتی تجاوزهای جنسی و ... مراقبت کنند و جالب‌تر اینکه کلیه دروس مربوط به آموزش پیشگیری از بارداری در دوران دانشگاه و دبیرستان و حتی آزمایش ازدواج حذف شده است. پس نباید دیدن چنین آماری برای مسئولین و برنامه‌ریزان کشور  چندان دور از ذهن باشد!

تغییر دیدگاه جامعه نسبت به فرزندآوری

امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه، افزایش جمعیت در شرایط کنونی کشور را غیرممکن خواند و در این باره به خبرنگار گزارش گفت: در شرایط کنونی افزایش جمعیت امکان‌پذیر نیست زیرا ذهنیت و طرز تفکر مردم نسبت به زندگی و آینده فرزاندانشان کاملا تغییر کرده است.

او درباره کمبود امکانات و مشکلات اقتصادی کشور اظهار کرد: حتی اگر امکانات اقتصادی و مادی بهبود پیدا کند نمی‌توان از مردم انتظار داشت مانند گذشته‌های دور چندین فرزند به دنیا بیاورند زیرا ذهنیت فکر زنان تغییر کرده است و کیفیت زندگی برای آنان از درجه اهمیت برخوردار است یعنی دیگر حاضر نیستند تنها یک فرزندآور باشند.

این جامعه‌شناس تصریح کرد: این مساله و دیدگاه تنها مختص زنان شهری نیست و حتی در روستاها نیز مشاهده می‌شود یعنی زنان به دنبال انتخاب فرزند هستند. این روند در نگاه آنان دیگر اتفاقی نیست و معتقد به انتخاب فرزند و آینده او هستند.

قرایی‌مقدم افزود: جمعیت دانش‌آموزان کشور ما در 4 سال گذشته بالغ بر 17 میلیون نفر بوده است در حالی‌که اکنون حدود 5/12 است. این کاهش نشانگر عدم تمایل مردم به      فرزند‌آوری است زیرا زنان امروز بر اثر تعلیم و تربیت تفکرشان تغییر کرده است یعنی به آینده، شغل، ازدواج و تحصیل فرزند خود      بر‌اساس فضای‌ اقتصادی امروز جامعه می‌اندیشند.

او ادامه داد: در جمعیت دو مبحث کمیت و کیفیت وجود دارد اما امروزه در تمام دنیا بخش کیفیت بر کمیت ارجحیت یافته است یعنی چگونگی زندگی افراد جامعه شامل: شغل، مسکن، تامین مایحتاج، بهداشت، آموزش و پرورش، اقتصاد خانواده و بسیاری موارد دیگر در درجه اهمیت قرار دارد اما در ایران این گزینه‌ها وجود ندارد و حتی اگر هم وجود داشته باشد مردم جامعه از نظر ذهنی و روانی آمادگی این امر را ندارند.

این جامعه‌شناس به نظریات متعدد در حوزه افزایش جمعیت اشاره کرد و گفت: 4 تئوری در حوزه جمعیت مطرح است. نظریه نخست مربوط به افلاطون است. این فیلسوف معتقد به ثبات جمعیت بر روی عدد 5040 است زیرا معتقد است این عدد قابلیت تقسیم‌بندی در گروه‌های مختلف اجتماعی را دارد.

قرایی‌مقدم بیان کرد: نظریه دوم مربوط به ادیان الهی نظیر یهود، مسیح و اسلام است که خواستار افزایش جمعیت هستند و نظریه سوم مخالفان افزایش جمعیت هستند که عموما اقتصاد‌دانان و جمعیت‌شناسان را در‌بر می‌گیرد. سازمان ملل نیز در همین گروه سوم قرار دارد زیرا دبیر کل سازمان ملل در سال 1970 گفت: مایل نیستم مبالغه‌گر پنداشته شوم. شاید کشورهای جهان ده سال فرصت دارند که با افزایش بی‌رویه جمعیت مبارزه کنند در غیر این‌صورت به چنان مصائبی دچار می‌شوند که قابل جبران نیست.

قوانینی که باعث افزایش جرائم می‌شوند

او افزود: نظریه مورد قبول و چهارمین تئوری در دنیای امروز مربوط به مساله حد متناسب جمعیت است یعنی جمعیت در حدی باشد که کیفیت زندگی افراد تامین شود به عبارتی رشد توسعه اقتصادی بهتر از رشد جمعیت باشد و کیفیت بر کمیت ارجح باشد.

این جامعه‌شناس درباره وضع قوانین سلبی برای پیشگیری از بارداری در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: وضع این نوع قوانین تنها باعث افزایش سقط‌های زیرزمینی و مرگ مادر و فرزند می‌شود یا به عبارت دیگر قوانین دولتی را در نزد مردم بی‌اعتبار می‌کند.

قرایی‌مقدم بیان کرد: دنیا با مساله کمبود آب رو به روست طبق آمارهای ارائه شده تا سال 2015 مدیترانه تا پاکستان دچار قطعی آب می‌شود ضمن اینکه کشور ما در بخش گندم نیازمند واردات است یعنی ما سالانه بالغ بر 8 میلیون تن گندم وارد می‌کنیم که بالغ بر 8 میلیارد از پول نفت صرف آن می‌شود. برنج، گندم و مواد غذایی از این دست استراتژیک هستند و در صورت بروز تحریم و مشکل می‌توانند به مردم جامعه فشار بیاورند. شعارهای دولت مبنی بر کمبود برق و انرژی نیز مزید بر علت است. با وجود این مشکلات چطور می‌توان انتظار افزایش جمعیت را داشت؟

او افزود: وقتی تورم و گرانی وجود دارد و فقر در جامعه بیداد می‌کند قانون کاری از پیش نمی‌برد و جریمه و مواردی از این دست تاثیری نخواهد داشت زیرا قانون باید قابل اجرا باشد در غیر این‌صورت وضع آن باعث لطمه خوردن به وجهه دولت می‌شود.

این جامعه‌شناس گفت: امروز ما در ایران بالغ بر 6/1 افزایش جمعیت داریم که بر اساس فرمول جهانی محاسبه می‌شود و تنها راه افزایش بیشتر جمعیت تغییر طرز تفکر زنان و مردان جامعه است که عملا با این شرایط امکان‌پذیر نیست لذا بهتر است که روی رفاه اقتصادی مردم تمرکز کنیم.

آزادی تصمیم‌گیری نشانه حکومت دموکراتیک است. هر ایرانی امروز این مساله را خوب می‌داند که مشکلات اقتصادی و مالی در کنار تمام مسائل فرهنگی به این راحتی‌ها اجازه فرزند‌آوری و تربیت درست را به خانواده‌ها نمی‌دهد. آپارتمان‌های 35 و 40 متری و اجاره بهای بالا با شرایطی که اغلب فرزند را نمی‌پذیرند چطور می‌تواند انگیزه مناسبی برای افزایش جمعیت باشد؟ شاید بهتر باشد که برای قوانینی که در مجلس مصوب می‌شود به دنبال مبانی اجرایی و وضعیتی باشیم که امکان اجرای حقیقی را فراهم کند. ضمن اینکه بر اساس حقوق آزادی شهروندی هر فرد اجازه دارد که برای آینده خود و خانواده‌اش تصمیم‌گیری کند لذا در نظر گرفتن مجازات برای چنین تصمیماتی هیچ شباهتی به یک حکومت دموکراتیک ندارد و قطعا باعث افزایش مشکلات در این حوزه می‌شود.

سمیه باقری/ماهنامه گزارش

  • بهزاد توفیق فر